Wat is ‘imposter syndroom’?

Stel je bent succesvol, goed in je vak en je wordt erkend door collega’ s en je werkgever. Het gaat je voor de wind. Je hebt al eens promotie gemaakt. Je kennis en kunde wordt gewaardeerd. Misschien ben je al verder gekomen in het leven en loopbaan dan je ooit had gedacht. Onderdoor heb je het gevoel dat er iets niet klopt. Je bent achterdochtig en vraagt je af of mensen over je praten. Je wordt zenuwachtig als er gelachen wordt en je niet weet waarover. Gaat het over jou? Lachen ze je uit? Je hebt geprobeerd dit gevoel te onderdrukken, maar dat werkt niet echt of alleen maar voor even. Hieronder leg ik je uit hoe het komt en wat je ermee kunt.

Te jong verantwoordelijk

In mijn praktijk kom ik het vaker tegen. Vaak bij succesvolle mensen die eigenlijk (‘objectief’) geen aanleiding hebben aan zichzelf te twijfelen. Deze onzekerheid ontstaat vaak wanneer eerder in het leven belangrijke verantwoordelijkheden genomen moesten worden, zonder dat iemand zich ertoe in staat voelde. Je kunt hierbij denken aan omstandigheden als:  ouderfiguren die onvoldoende steun boden (in combinatie met wel veel kritiek geven). Het kan ook zijn dat iemand zich vroeg heeft vrijgemaakt van ouderlijk gezag en vroeg uit huis is gegaan. Een gevoel van buiten de gangbare paden zijn gegaan komt ook veel voor. Eigenlijk is dat vaak juist het bewijs dat iemand tot veel in staat is, maar er ontstaat dan een knagend onderbuik-gevoel “Ik ben niet normaal en de rest wel”. Vanuit dat gevoel ontstaan achterdochtige gedachten en gespannenheid.

Gespannen zijn en omgaan met onzekerheid

Het is heel belangrijk om het te gaan zien voor wat het is. Omstandigheden in het leven kun je niet altijd beïnvloeden. Niet iedereen krijgt een optimale start met veel ondersteuning en weinig kritiek. Die zijn nodig om je zelfvertrouwen te laten groeien. Zelfvertrouwen dat wat je bereikt in het leven verdiend en terecht is. Zelfvertrouwen dat je succes bij je past. Als je zelf daadwerkelijk gaat geloven dat je onbetrouwbaar, nep, opgeblazen of fake bent, kan dit gaan werken als ‘self-fullfilling prophesy’. Je gaat onzekerheid uitstralen, mensen gaan erop reageren en zullen je kritischer bevragen dan wanneer je zelfvertrouwen uitstraalt. Als je dan een paar keer op belangrijke momenten dichtklapt in een sociale situatie, kom je steeds meer vast te zitten.

Het goede nieuws is, je kunt hiermee geholpen worden. In coaching werken we met je innerlijke stemmen of overtuigingen en bouwen we aan je zelfvertrouwen. Maak contact en onderzoek in een vrijblijvend kennismakingsgesprek wat coaching voor je kan betekenen.

Jeroen Haverkamp